COĞRAFİ YAPISI
Yüzölçümü 770 km2’dir. Denizden yüksekliği 1068 metre olup; Kuzeyden Cihanbeyli, Batıdan Kadınhanı, Doğudan Konya ile Güneyden Lâdik dağları ile sınırlıdır. Bölgemizde yüzey şekilleri bakımından bir sadelik göze çarpar. İlçemiz toprakları Cihanbeyli platosunun güney uzantısındaki düzlükler üzerinde bulunmaktadır. İlçemiz güneyden batı Torosların bir uzantısı olan Sultan dağları ve Lâdik dağları ile çevrilmiştir. Doğu-Batı doğrultusunda uzanan bu dağlar 1800 ile 1900 metre yüksekliktedir. İlçede belli başlı yerüstü su kaynağı olarak akarsu yoktur. Merkezde yağış ve bazı yamaçlardan taban araziye ulaşan sızma Beşgöz ve Buharcalı denilen yerde kaynak halinde yeryüzüne çıkan Beşpınar suyu bulunmaktadır. Bu kaynak suyun çıktığı yerden 15-20 km. uzakta bulunan Gözlü kasabası sınırları içinde buharlaşmak ve emilmek suretiyle kaybolmaktadır.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Bölgemiz Anadolu bölgesinin karasal iklim tipine uyar. Bölgemizde genel olarak yazları Yağışın olabilmesi için Nispi Nem oranının %100’ e ulaşması gerektiği
Genel olarak İç Anadolu Bölgesi, Kuzeyde bulunan Kuzey Anadolu dağları ve Güneyde bulunan Toros dağlarının kıyıya paralel olması nedeni ile Karadeniz ve Akdeniz’den gelen nemli rüzgarlardan ve denizin ılımanlaştırıcı etkisi bölgemize ulaşamamaktadır
Ayrıca buna bölgemizin yükselti faktörünü de eklersek İç Anadolu bölgesinin iklimi karasaldır diyebiliriz. Tabi ki İlçemiz Sarayönü’ de İç Anadolu bölgesinde olması nedeni ile karasal iklim kuşağı içerisindedir. Fakat Sarayönü’ ndeki karasal iklimin özellikleri, İç Anadolu’nun karasal iklim tipinden ziyade, daha çok sıcak ve kurak , kışları sert soğuklar ve kar yağışı hakimdir.
İlçemiz doğal bitki örtüsü bakımından çok fakirdir. Bunun en büyük etkisi ise, bölgemizde görülen iklimin kurak olmasıdır. Tabi ki bu iklim koşullarına uymuş olan BOZKIR’ lar ilçemizde büyük yer kaplar. İlkbahar yağışları ile düzlüklerde çeşitli otlar yeşermekte, renk renk çiçekler açmaktadır. Fakat İlkbaharın bitişi ile ve yağışsız yaz sıcakları ile beraber bu yeşil ot ve çiçek örtüsü sararır ve kururlar.
Bölgemizde bulunan dere kenarları söğüt ve kavak cinsinden ağaçlarla kaplıdır. Ayrıca bazı mevkilerde (Öz içi, Bağ yeri, Karaciğer, Evcekaya v.b.) gibi yerlerde de söğüt , kavak ve toplu meyve ağaçlarına rastlanmaktadır, Son yıllarda ilçemizde ağaç dikimine önem verilmiş ve yeşil alanlar her geçen gün artmaya başlamıştır.
Ladik dağları bölgesinde Şistli yapıya sahip olarak üzerinde çalılıklar görülür. Kalkerli arazi ise boştur, bitki örtüsü hiç yoktur. Daha önceleri bu dağlar üzerinde orman örtüsü çeşitli sebeplerle tahrip edilmiş ve kesilen ağaçların yerine yenisi dikilmemiş, böylece bugünkü görünüşü almıştır.